Oceń
Bory Tucholskie położone są w środkowej części Pomorza Gdańskiego (w obrębie dwóch województw – kujawsko-pomorskiego i pomorskiego). Obejmują swym zasięgiem obszar ponad 300 tys. ha. To jeden z największych kompleksów borów sosnowych w Polsce. Na piękno tego miejsca – oprócz rozległych terenów zielonych – składają się też jeziora, rzeki, szlaki turystyczne oraz ciekawe zabytki.
Bory Tucholskie to też bogactwo kulturowe, ponieważ terytorium to jest zamieszkiwane nie tylko przez rdzennych Borowiaków Tucholskich, ale i przez Kaszubów, Krajniaków oraz Kociewiaków.
Ten niezwykły przyrodniczo region znany jest też wśród rowerzystów. Na terenie Borów Tucholskich wytyczono dwa główne szlaki rowerowe: niebieski – prowadzący z Bydgoszczy do Chojnic (ok. 165 km) oraz czarny – biegnący z Tucholi i kończący się w Bachorzu (115 km).
Park Narodowy „Bory Tucholskie”
W najcenniejszej przyrodniczo części Borów Tucholskich (w północno-zachodniej części) utworzono w 1996 roku park narodowy. Ma ponad 46 tys. ha i obejmuje swym zasięgiem przede wszystkim obszar leśny – prawie 80 proc. jego powierzchni stanowią lasy (reszta to torfowiska i łąki). W tym miejscu lepiej zrezygnować z samochodu i poruszać się pieszo, rowerem lub kajakiem. Z myślą o turystach wytyczono ciekawe szlaki piesze i rowerowe.
Park, wciśnięty między Jeziora Charzykowskie, Karsińskie, Łąckie, utworzony został w celu ochrony krajobrazu sandrowego (ukształtowanego w wyniku przejścia lodowca) oraz unikalnych ekosystemów charakterystycznych dla Pomorza. Są tu wydmy, rynny polodowcowe oraz wytopiska, które powstały w wyniku stopienia się wielkich brył lodu. Znajdziemy tu również 21 jezior, spośród których największe i najgłębsze jest Jezioro Ostrowite. Przez Park Narodowy Bory Tucholskie przebiega popularny Szlak Struga Siedmiu Jezior (ciągnie się od wioski Charzykowy do Chojnic).
Brda: kajakiem przez Bory Tucholskie
Bory Tucholskie są też popularnym miejscem wśród kajakarzy. Wszystko za sprawą przepływających przez środek tego regionu dwóch rzek – Brda i Wda. Najciekawsze spływy kajakowe organizowane są na Brdzie. Trzeba być jednak przygotowanym na to, że w niektórych miejscach rzeka ma duży spadek i wartki nurt, co dostarcza sporych wrażeń. Szlak kajakowy rozpoczyna się w Borach Tucholskich, a jego pierwsze kilometry pokonać mogą jedynie doświadczeni kajakarze.
Nieco dalej trasa staje się łatwiejsza, dzięki czemu poradzą sobie na niej również początkujący. Oblicze rzeki zmienia się raz jeszcze w miejscu zwężenia doliny Brdy. Nurt nagle potężnie przyspiesza, a woda staje się spieniona. To tzw. Piekiełko, czyli punkt, w którym pojawiają się głazy i kłody drzew. Lepiej zachować tutaj szczególną ostrożność. Cały szlak - Świeszyno-Bydgoszcz – ma ok. 233 km i jest średnio trudny.
Struga Siedmiu Jezior: ciekawe szlaki turystyczne
Bory Tucholskie są idealnym wyborem dla tych, którzy lubią aktywny wypoczynek. Struga Siedmiu Jezior, wypływając z Jeziora Ostrowitego, łączy ze sobą (jak sama nazwa wskazuje) siedem zbiorników o najwyższej klasie czystości: Jezioro Zielone, Jeleń, Bełczak, Główka, Płęsno, Skrzynka i Mielnica. Na koniec uchodzi do Jeziora Charzykowskiego.
Strugę przecinają szlaki turystyczne piesze i rowerowe, w tym popularny „Szlak Strugi Siedmiu Jezior”, który prowadzi przez teren Parku Narodowego Bory Tucholskie. Szlak rozpoczyna się w wiosce Charzykowy i kończy w Chojnicach. Po drodze można się zatrzymać m.in. przy jeziorze Niedźwiedź, Wielkie Gacno, Bachorze czy Płęsno. W pobliżu tego ostatniego jeziora znajduje się 600-letni dąb Bartuś, który od 1991 roku ma status pomnika przyrody. W miejscowości Klosnowo można albo powrócić do Charzykowa, albo pojechać w kierunki Bramy Człuchowskiej w Chojnicach, gdzie szlak się kończy.
Parki krajobrazowe Borów Tucholskich
Bory Tucholskie to także cztery wyjątkowe parki krajobrazowe: Wdzydzki, Tucholski, Zaborski oraz Wdecki. Jednym z najpopularniejszych jest Wdzydzki Park Krajobrazy. Jego centralną część stanowi kompleks pięciu połączonych jezior nazywany przez miejscowych „kaszubskim morzem”. Największe i najsłynniejsze jest Jezioro Wdzydzkie, z którego wyłaniają się cztery wyspy – jedna z nich – Wielki Ostrów jest zamieszkała. Cała okolica to prawdziwy raj dla żeglarzy i kajakarzy. Ci drudzy mają do dyspozycji szlak rzeki Wdy biegnący przez Jezioro Wdzydzkie. Również wędkarze będą zachwyceni, jest to bowiem jedyne miejsce w Polsce, gdzie żyje populacja wielkiej troci – odmiana łososia.
Na terenie Zaborskiego Parku Krajobrazowego znajduje się w łącznie 48 jezior. Z reguły są to niewielkie, śródleśne zbiorniki, do których trafić można dzięki gęstej sieci szlaków pieszych, rowerowych oraz ścieżek przyrodniczych. Wdecki Park Krajobrazowy to wyjątkowo cenny obszar objęty ochroną w formie rezerwatów. Popularnym punktem jest jezioro Miedzno, czyli rezerwat ornitologiczny utworzony w celu ochrony bogatych stanowisk ptactwa wodnego i błotnego.
Cisy Staropolskie: najstarszy rezerwat w Polsce
Rezerwat przyrody Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego jest najstarszym rezerwatem w Polsce i drugim pod tym względem obszarem chronionym w Europie. Znajduje się na południowo-wschodnim krańcu Borów Tucholskich i zajmuje powierzchnię ponad 85 ha nad jeziorem Mukrz. Ten niezwykły przyrodniczo teren stanowi największe naturalne stanowisko cisa w naszym kraju – rośnie tu ok. 4 tys. okazów liczących kilkaset lat.
Nazwa rezerwatu została nadana dla podkreślenia zasług polskiego malarza i rysownika, Leona Wyczółkowskiego, który był niezrównanym odtwórcą przyrody polskiej i częstym gościem rezerwatu. Artysta stworzył około 100 prac prezentujących najokazalsze portrety cisów. W roku 2017 minęło 190 lat od chwili założenia tego niezwykłego rezerwatu przyrody.
Akwedukt w Fojutowie
To niezwykle popularna atrakcja Borów Tucholskich. Akwedukt w Fojutowie jest najdłuższą i najbardziej masywną tego typu budowlą w Polsce (ma 75 metrów szerokości). Wybudowana w 1848 roku konstrukcja nawiązywała do rzymskich wzorów. To obecnie jedna z największych atrakcji Tucholskiego Parku Krajobrazowego.
Akwedukt jest formą mostu o dwóch poziomach, który krzyżuje dwie drogi wodne: Czerską Strugę (niższy poziom w formie tunelu) i Wielki Kanał Brdy (biegnący 9 metrów wyżej). Pod sklepieniem akweduktu została utworzona platforma dla pieszych – to prawdopodobnie najdłuższe podwodne przejście w Polsce.
Kamienne Kręgi w Odrach
Co jeszcze warto zobaczyć w Borach Tucholskich? To właśnie tutaj znajduje się największe w Polsce skupisko kamiennych kręgów, które są prawdopodobnie cmentarzyskiem Gotów z I i II wieku n.e. Miejsce to jest obecnie chronione w formie rezerwatu przyrody. Na „tajemniczym” terenie Borów Tucholskich znajdują się charakterystyczne kamienne kręgi – najmniejszy ma średnicę 15 metrów, a największy 33 metry. W każdym z nich znajduje się od 16 do 29 kamieni wystających z ziemi. Oprócz kręgów na terenie rezerwatu zachowało się ok. 30 kurhanów, czyli mogił usypanych z kamieni i ziem. Łącznie na tym terenie odkryto ponad 600 grobów.
Przypuszcza się, że kręgi stanowiły miejsce spotkań starszyzny plemiennej. Według wierzeń Gotów obszar w kręgu miał być bezpieczny i wolny od zła. Rezerwat przyrody Kamienne Kręgi znajduje się w południowej części województwa pomorskiego, po prawej stronie rzeki Wdy.
Oceń artykuł
