Suwalszczyzna: 8 powodów, aby odwiedzić ten zakątek Polski
Suwalszczyzna, choć jest niewielkim zakątkiem na mapie Polski, oferuje bardzo wiele atrakcji. Mało który region Polski może się poszczycić takim bogactwem krajobrazów i kultur. Przepiękne parki narodowe, jeziora, rzeki, zatoki, łagodne wzgórza i niezwykłe zabytki. Bez względu na czas, jaki spędzimy na Suwalszczyźnie, ciągle będzie nam mało.
Suwalszczyzna to historyczna kraina, którą przedziela dziś polsko-litewska granica. Po stronie Polski obejmuje zaledwie trzy powiaty – suwalski, augustowski i sejneński – o łącznej powierzchni ok. 3 886 km². Warto tutaj podkreślić, że chociaż współczesna polska część Suwalszczyzny w całości objęta jest granicami administracyjnymi województwa podlaskiego, to nie jest częścią historycznego Podlasia.
Suwalszczyznę można zwiedzać kajakiem, konno, rowerem lub pieszo – każdy sposób jest dobry na odkrywane ogromnego bogactwa i piękna tego regionu. Znajdzie się też wiele powodów, dla których warto zobaczyć to miejsce. My wymieniamy 8 z nich.
1. Suwalski Park Krajobrazowy: Góra Cisowa i jezioro Hańcza
Suwalski Park Narodowy (najstarszy w Polsce) to niezwykła kraina jezior, wzgórz i dolin. Symbolem parku jest Góra Cisowa (256 m n.p.m.) nazywana „suwalską Fudżijamą”. To właśnie z tego miejsca roztacza się najlepszy widok na bajkowe krajobrazy parku. Niezwykłym punktem jest też Góra Zamkowa. Z wysokości 228.1 m n.p.m. roztaczają się przepiękne krajobrazy na otaczające ją jeziora oraz sąsiednie wzgórza. To również jeden z najpiękniej położonych obiektów archeologicznych w Polsce – w średniowieczu znajdował się tam rozbudowany system obronny.
Ale Suwalski Park Narodowy to też (lub przede wszystkim) jeziora. Najbardziej znane, a zarazem najgłębsze w Polsce jest jezioro Hańcza (108,5 metrów głębokości). To kolejny fenomen i unikat na skalę światową. Przejrzystość tutejszej wody (widoczność nawet do 12 m) sprawia, że miejsce to jest mekką dla amatorów nurkowania. Warto zwrócić też uwagę na kompleks jezior szurpilskich i kleszczowieckich – te drugie najlepiej podziwiać z punktu widokowego w Smolnikach „U Pana Tadeusza”. Na terenie Suwalskiego Parku Narodowego znajduje się też wieś staroobrzędowców Wodziłki, gdzie można wykąpać się w typowej bani, czyli dawnej łaźni.
ZOBACZ TAKŻE: Podlasie na weekend. 10 miejsc, które warto zobaczyć
2. Kanał Augustowski: słynny szlak wodny
Kanał Augustowski jest jednym z najwspanialszych zabytków budownictwa hydrologicznego w Polsce. To transgraniczny szlak wodny zbudowany w latach 1824–39. Ma ponad 100 km długości i obecnie dzieli się na dwa odcinki – pierwszy, 80-kilometrowy leży po polskiej stronie, a drugi, 20-kilomerowy, po stronie białoruskiej. W Polsce znajduje się aż 14 śluz. Do dzisiaj wygląd zbliżony do pierwotnego zachowało aż dziewięć z nich – posiadają oryginalną konstrukcję z XIX wieku. Warto zwrócić uwagę na dwukomorową śluzę Paniewo (największą w Polsce), jak również śluzę Augustów, Przewięź czy Swoboda.
Kanał Augustowski jest dzisiaj popularnym miejscem turystycznym. Działające na Kurzyńcu przejście graniczne pozwala wpłynąć kajakiem lub wjechać rowerem na Białoruś (potrzebne jest zezwolenie). Można też wybrać się w rejs po słynnym szlaku wodnym (wyprawy organizuje Żegluga Augustowska).
3. Czarna Hańcza: kajakiem po Suwalszczyźnie
Czarna Hańcza jest największą rzeką Suwalszczyzny. Swój początek ma w Suwalskim Parku Krajobrazowym, niedaleko miejscowości Okliny. Hańcza jest także najstarszym i najbardziej znanym szlakiem kajakowym w Polsce – płynie przez wyjątkowe pod względem krajobrazowym i historycznym tereny, a wzdłuż jej brzegów znajdują się liczne pola namiotowe. To rzeka niezwykle różnorodna – na terenie Suwalskiego Parku Krajobrazowego ma charakter wartkiego górskiego potoku, a następnie, płynąc doliną, staje się spokojnie meandrującą rzeką nizinną.
Kajakowy Szlak Czarnej Hańczy ma łącznie 98 km długości i niemal w całości biegnie przez obszar Puszczy Augustowskiej. Trasa rozpoczyna się na jeziorze Wigry, a kończy w miejscowości Rygol, gdzie spotykają się wody rzeki i Kanału Augustowskiego. Część osób wybiera krótszą, średnio trudną trasę Gawrych Ruda–Rygol, która ciągnie się na długości 62 km.
ZOBACZ TAKŻE: Gdzie na kajaki w Polsce? Oto 10 najpiękniejszych tras na spływy kajakowe
4. Suwałki: miasto na końcu świata
Suwałki, przepięknie położone nad Czarną Hańczą, nazywane są czasem „polskim biegunem zimna”. I rzeczywiście bardzo często rekordowe mrozy w Polsce notowane są właśnie tutaj. Ale nie dlatego warto odwiedzić to miasto. Chociaż Suwałki przez długi czas uznawane były za niedostępny zakątek na końcu świata, dzisiaj są przykładem świetnie rozwijającego się ośrodka. Najważniejszym zabytkiem miasta jest neoklasycystyczna zabudowa ulicy Kościuszki. To tutaj mieszczą się dom Marii Konopnickiej, dom rodziny Czesława Miłosza, Ratusz oraz trzy kościoły (w tym dawna cerkiew prawosławna). Tu również znajduje się gmach Muzeum Okręgowego z początku XX wiek.
Suwałki znane są też jako miasto krasnoludków. Przez miasto przebiega szlak turystyczny im. Marii Konopnickiej „Krasnoludki są na świecie”. Trasa, jak sama nazwa wskazuje, oznaczona jest krasnalami i prowadzi obok najważniejszych obiektów kulturalno-turystycznych Suwałk. Miasto słynie też z odbywającej się tu co roku imprezy – Suwałki Blues Festival.
5. Wigierski Park Narodowy: jezioro Wigry i słynna kolejka
Wigierski Park Narodowy chroni leśny kompleks północnej części Puszczy Augustowskiej oraz zespół 42 jezior. Najbardziej popularne wśród turystów jest jezioro Wigry – w 1975 roku zostało wpisane przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) na listę najcenniejszych akwenów świata. Brzegi tego akwenu mają w większości miejsc pierwotny charakter i są rajem dla około 140 gatunków ptaków. W otaczających jezioro Wigry lasach kryje się niezwykły kompleks dwudziestu leśnych oczek wodnych, zwanych „sucharami”. Herbaciany kolor wodom w jeziorach nadają kwasy humusowe.
Atrakcją, nie tylko dla najmłodszych, może być przejażdżka Wigierską Koleją Wąskotorową. Wagoniki kursują przez las na trasie Płociczno-Krusznik wzdłuż południowego brzegu jeziora Wigry (ok. 10 km). To drodze czekają niesamowite krajobrazy parku.
ZOBACZ TAKŻE: Parki narodowe w Polsce. 10 miejsc, które warto zobaczyć
6. Pokamedulski klasztor w Wigrach: perła Suwalszczyzny
Pokamedulski kompleks klasztorny jest jednym z najcenniejszych zabytków sakralnych Suwalszczyzny. Początkowo na tym terenie znajdował się dwór królów polskich i wielkich książąt litewskich. W 1667 roku Jan Kazimierz przekazał tutejsze ziemie (Jezioro Wigierskie wraz z otaczającą puszczą) zakonowi kamedułów, którzy przez blisko 50 lat budowali klasztor.
Okres II wojny światowej przyniósł ogromne zniszczenia na tym terenie, jednak z upływem lat klasztor zrekonstruowano. Obecnie w skład pokamedulskiego kompleksu wchodzą m.in. dom królewski, pałac biskupi, kościół, dawny refektarz, wieża zegarowa, niewielkie katakumby oraz eremy (domki zakonników). W 1999 roku, w czasie jednej ze swoich pielgrzymek po Polsce, zatrzymał się tutaj papież Jan Paweł II.
7. Sejny: miasto na granicy
To niewielkie miasteczko, położone na pograniczu polsko-litewskim nad rzeką Marychą, wyróżnia się bogatą historią i kulturą. Zachował się tu dawny układ urbanistyczny – podłużny rynek, przy którym skupia się większość zabytków. Najbardziej okazałym obiektem jest dawny klasztor Dominikanów z późnorenesansowym kościołem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny i cudowną figurą Matki Boskiej z około 1400 roku. W mieście uwagę zwraca również klasycystyczny ratusz, biała synagoga (z lat 1860–1870) oraz dawny dom talmudyczny.
Sejny to obecnie prawdziwe miasteczko pogranicza. Zamieszkują je Polacy, Litwini i rosyjscy staroobrzędowcy, przed wojną żyli w nim również Niemcy, Żydzi, Cyganie, Białorusini i Tatarzy. Nie przypadkiem właśnie tutaj swoją działalność rozpoczął Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”.
8. Rejs Doliną Rospudy
Będąc na Suwalszczyźnie, nie można odmówić sobie rejsu słynną Doliną Rospudy, która jest częścią Puszczy Augustowskiej. To obszar chronionego krajobrazu, którego południowa część objęta jest też programem Natura 2000. Na tym terenie chronione są torfowiska, a także liczne gatunki zagrożonych gatunków roślin i zwierząt.
Dużą atrakcją Doliny Rospudy są spływy kajakowe, które gwarantują bajeczne widoki, czystą wodę i dziką przyrodę. Tutejsza trasa kajakowa charakteryzuje się jednak wysokim stopniem trudności (często zalesione brzegi i przełomy z kamienistym dnem). Zwykle rejsy trwają około pięciu dni, ale organizowane są też krótsze jednodniowe trasy. Można też wybrać się na rejs drewnianą gondolą – najlepiej o zachodzie słońca.
Tu się dzieje
