Olsztyn na weekend. Co warto zobaczyć i kiedy jechać? [Przewodnik]

10.09.2020
Aktualizacja: 25.11.2022 14:56

Olsztyn to kameralne miasteczko, które dla wielu turystów jest jedynie „bramą do Mazur”. Zupełnie niesłusznie. Warto zatrzymać się tutaj choćby na weekend, aby poznać lepiej zabytki i atrakcje miasta, aktywnie spędzić czas nad jeziorem Ukiel oraz wybrać się w podróż śladami Mikołaja Kopernika. Odkrywamy największe atrakcje Olsztyna i podpowiadamy, kiedy warto się tam wybrać.

Olsztyn
fot. Shutterstock

Olsztyn to nie tylko największe miasto województwa warmińsko-mazurskiego, ale także stolica Warmii. Miejsce to nierozerwalnie związane jest z licznymi jeziorami oraz postacią Mikołaja Kopernika, który przez kilka lat rezydował w olsztyńskim zamku i prowadził badania astronomiczne. Pamiątką po wielkim astronomie są zabytkowe budowle, jak również przypominające o nim ekspozycje muzealne i planetaria. Olsztyn to także „miasto kultury” – odbywają się tu liczne wydarzenia kulturalne, które są kolejną atrakcją miasta.

Zobacz także: Toruń – atrakcje i zabytki. 10 najciekawszych miejsc, które warto zobaczyć

Olsztyn. Najciekawsze atrakcje miasta

Zwiedzanie Olsztyna najlepiej rozpocząć od Starego Miasta, którego największe atrakcje można bez problemu zwiedzić pieszo, nawet w jeden dzień. Ci, którzy chcą wybrać się do planetarium czy odpocząć nad pobliskim jeziorem, muszą poświęcić nieco więcej czasu na pobyt w tym mieście.  

Zamek Kapituły Warmińskiej

Wizytówką Olsztyna jest XIV-wieczny gotycki Zamek Kapituły Warmińskiej, gdzie w latach 1516–1521 (z krótką przerwą) mieszkał Mikołaj Kopernik. Obecnie w zamku działa  Muzeum Warmii i Mazur. W jednej sali znajduje się wystawa prezentującą m.in. oryginalny podręcznik medycyny, z którego korzystał Kopernik.

Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie
fot. Nina Czochara

Unikalnym eksponatem jest też tablica astronomiczna z 1517 roku służącą do wyznaczania daty równonocy wiosennej i jesiennej. Oprócz wystawy kopernikowskiej można zobaczyć też sztukę ludową czy zbiór ikon z przełomu XVI-XIX wieku. Warto wejść za zamkową wieżę, skąd roztacza się piękny widok na Olsztyn.

Ławeczka Mikołaja Kopernika

To jeden z najchętniej fotografowanych obiektów w Olsztynie. Pomnik Mikołaja Kopernika, znajdujący się przy moście prowadzącym na zamek, powstał w 2003 roku z okazji 530-letniej rocznicy urodzin wielkiego uczonego. Turyści bardzo często siadają na kolanach Kopernikowi i  chwytają go za nos - ma to podobno zagwarantować szczęście w finansach.

Ławeczka Mikołaja Kopernika
fot. Nina Czochara

Wysoka Brama w Olsztynie

Główne wejście na starówkę prowadzi właśnie przez Wysoką Bramę. To jeden z niewielu fragmentów fortyfikacji miejskich, które przetrwały do dzisiaj. Brama została wzniesiona pod koniec XIV wieku, choć na przestrzeni wieków była wielokrotnie przebudowywana. Pierwotnie pełniła funkcję obronne (będąc siedzibą straży miasta), a w XIX wieku pełniła funkcje więzienia.

Targ Rybny w Olsztynie

W pobliżu Wysokiej Bramy (na zachód) znajduje się Targ Rybny, czyli prostokątny plac, na którym niegdyś sprzedawano ryby. Jego historia sięga XIV wieku - był to ważny obszar targowy średniowiecznego Olsztyna. Dziś trudno poczuć tu historyczny klimat – większość odbudowanych kamienic jest nowych – pochodzą z XXI wieku.

Gazeta_Olsztyńska
fot. Wikimedia Commons

Charakterystycznym obiektem przy placu jest Dom „Gazety Olsztyńskiej”, czyli ceglany budynek, w którym w pierwszej połowie XX wieku mieściły się redakcja i drukarnia. Obecnie mieści się tam oddział Muzeum Warmii i Mazur.

Rynek Starego Miasta

Historyczna część Olsztyna, choć niewielka, jest niezwykle urokliwa. Rynek otoczony jest urokliwymi kamieniczkami z XIX wieku. Choć pierwotne zabytki w dużej mierze zostały zniszczone w czasie II wojny światowej, odtworzono je z pietyzmem. W niektórych przypadkach kierowano się zachowanymi fotografiami, w innych starano się XIX-wiecznym kamienicom przywrócić styl barokowy czy renesansowy. Obecnie w cieniu kamieniczek znajduje się wiele kawiarnianych stolików, przy których można usiąść i odpocząć.

Rynek w Olsztynie
fot. Nina Czochara

Stary Ratusz

W samym sercu Starego Miasta znajduje się Stary Ratusz – obecnie siedziba biblioteki. Najstarsza część tej budowli (skrzydło południowe) pochodzi z przełomu XV i XVI wieku. Zdobi ją charakterystyczna wieżyczka będąca niegdyś warownią.

Stary Ratusz w Olsztynie
fot. Nina Czochara

Park Centralny w Olsztynie

To niezwykły, zielony teren w samym centrum Olsztyna. Znajdują się tam m.in. fontanna z zadaszoną sceną, półokrągły podest, mini amfiteatr, ścieżki rowerowe i spacerowe, kładki na Łynie, altany, system oświetleniowy, wiele miejsc siedzących, obiekty sportowe i – oczywiście mnóstwo zieleni. Park jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w mieście – zarówno przez olsztynian, jak i przyjezdnych. Malowniczą ścieżką spacerowo-rowerową można się z niego przespacerować do pobliskiego parku Podzamcze.

Planetarium astronomiczne w Olsztynie

Olsztyn słynie z drugiego co do wielkości planetarium astronomicznego w Polsce. Obiekt ten został otwarty w 1973 roku w pięćsetną rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika i dysponuje m.in. nowoczesnym cyfrowym systemem projekcyjnym, który pozwala na odbycie wirtualnej podróży kosmicznej.  Z tarasu planetarium można podziwiać też panoramę miasta.

Obserwatorium astronomiczne

W pobliżu planetarium znajduje się obserwatorium astronomiczne. Powstało ono w ceglanej wieży ciśnień na wzgórzu Świętego Andrzeja (143 m n.p.m.). Przy bezchmurnej pogodzie prowadzone są pokazy nieba. W ciągu dnia można podziwiać plamy na Słońcu, a nocą kratery na Księżycu.

Olsztyn. Najpiękniejsze jeziora w okolicy

Olsztyn to nie tylko ciekawe historycznie miasto, ale też przepiękny krajobrazowo obszar z 16 jeziorami,  z czego aż 14 ma powierzchnię przekraczająca 1 ha.

Jezioro Ukiel w Olsztynie
fot. Nina Czochara
  • Jezioro Ukiel
  • Jezioro Długie
  • Jezioro Kortowskie
  • Jezioro Redykajny
  • Jezioro Sukiel

ZOBACZ TAKŻE: 10 najpiękniejszych miast w Polsce, które warto zobaczyć

Pogoda w Olsztynie. Kiedy warto jechać?

Jeśli traktujemy Olsztyn przede wszystkim jako bazę wypadową nad pobliskie jeziora, warto pojechać tam latem – od czerwca do początku września. W tym okresie występują nawet 30-stopniowe upały – nieco ochłody może przynieść kąpiel w jeziorach. W szczycie sezonu panują też bardzo dobre warunki do aktywnego spędzania czasu na wodzie – rowerki wodne, żeglowanie czy kajaki.

Co więcej, latem odbywa się wiele ciekawych wydarzeń kulturalnych w ramach Olsztyńskiego Lata Artystycznego. W letnich miesiącach trzeba się jednak przygotować na większą liczbę turystów (szczególnie nad jeziorem Ukiel), ale mniejszą dostępnością miejsc noclegowych.

Jesień w Olsztynie to dobry czas dla tych, którzy chcą spokojnie pozwiedzać miasto i okolice (pieszo lub na rowerze) oraz wypocząć nad jeziorami przepięknie prezentującymi się na tle czerwono-pomarańczowych drzew.