Zamość – atrakcje turystyczne i zabytki. 10 miejsc, które warto zobaczyć
Zamość jest niezwykłym punktem na turystycznej mapie Polski. To niewielkie miasto na Lubelszczyźnie nazywane jest czasem „Padwą północy” lub "perłą renesansu" za sprawą przepięknej renesansowej starówki zaprojektowanej na planie wieloboku. Ale nie tylko z uwagi na niezwykłą architekturę warto odwiedzić to miejsce. Odkrywamy najciekawsze atrakcje i zabytki Zamościa.
Zamość to niewielkie miasto położone w południowej części województwa lubelskiego, około 85 km od Lublina. Jest jednym z większych ośrodków kulturalnych, edukacyjnych i turystycznych tego regionu Polski, a zwłaszcza Zamojszczyzny.
Historia Zamościa jest bardzo ciekawa i niezwykła. Miasto zostało założone przez kanclerza i hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego w 1580 roku. Planując założenie prywatnego ośrodka miejskiego, ówczesny minister kierował się oświeceniową wizją "miasta idealnego", która w tych czasach była niezwykle popularna. Dużą rolę odegrał też Bernardo Morando, włoski architekt, któremu powierzono zaprojektowanie miasta. Wiele atrakcji turystycznych Zamościa to właśnie dzieło Włocha.
Niesamowity układ Zamościa widać z lotu ptaka. Można go także obserwować, spacerując uliczkami. Miasto zaplanowano na planie wieloboku i otoczono murami obronnymi. Centrum stanowi Rynek Wielki, a pozostałe, ważne obiekty architektoniczne zostały rozłożone tak, by tworzyły kształt przypominający ciało człowieka, czyli motyw powszechny w epoce renesansowej. „Głową” zgodnie z założeniem był pałac Zamoyskich, a kręgosłupem – ulica Grodzka. Ramionami są ulice poprzeczne rynku, natomiast nogami – bastiony obronne. Rynek Solny oraz Rynek Wodny stały się organami wewnętrznymi. Układ miasta charakteryzuje się zachowanym do dzisiaj kształtem siedmioboku. Zamość zachwyca nie tylko imponującą architekturą, ale też niezwykłym klimatem. Jest coraz popularniejszym kierunkiem na weekendowy wypad w Polsce.
Zobacz także: Lubelskie: atrakcje turystyczne. 9 miejsc, które warto zobaczyć na Lubelszczyźnie
Stare Miasto i Rynek w Zamościu
Jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych Zamościa jest oczywiście Stare Miasto, które przetrwało od XVI wieku w niemal niezmienionym stanie. To jedyny w Polsce renesansowy zespół urbanistyczno-architektoniczny.
Stare Miasto dzieli się na Rynek Wielki, o idealnych wymiarach 100 na 100 metrów i uznawany za jeden z najpiękniejszych w kraju, oraz dwa mniejsze – Solny i Wodny. Pośrodku wznosi się ratusz z wieżą zegarową. Na uwagę zasługują także kamienice ormiańskie oraz fragmenty pierwotnych miejskich umocnień, niestety zachowanych w niewielkim stopniu. W 1992 roku zamojska starówka została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Co warto zobaczyć na Starym Mieście w Zamościu?
Ratusz w Zamościu i podziemia
Na Rynku Wielkim, gdzie od początku koncentrowało się życie kulturalne i towarzyskie miasta, zwraca uwagę ratusz z 52-metrową wieżą zegarową. To tak naprawdę architektoniczny symbol Zamościa będący dziełem wspomnianego wcześniej architekta, Bernardo Morando.
Obiekt został wzniesiony w 1591 roku, był trzykrotnie przebudowywane, a w XVII wieku nadano mu cechy barokowe. Codziennie w południe z ratusza rozlega się hejnał miejski. Co ciekawe, grany jest tylko w trzy strony świata. Zgodnie z jedną z teorii Jan Zamoyski nie lubił Krakowa i zakazał grania hejnału właśnie w kierunku tego miasta. W podziemiach Rynku dostępna jest trasa turystyczna, prezentująca historię tego budynku.
Kamienice ormiańskie
Na starówce przy ulicy Ormiańskiej znajduje się pięć niezwykłych kamienic. Pierwotnie należały do Ormian, którzy przybyli do miasta w 1585 roku i szybko stali się jedną z najzamożniejszych grup społecznych. Obecnie większość ich pomieszczeń zajmuje Muzeum Zamojskie założone w pierwszej połowie XX wieku.
Najbliżej ratusza stoi kamienica Wilczkowska (zielona, nr 30) udekorowana płaskorzeźbami świętych. Obok wznosi się kamienica Rudomiczowska (ciemnożółta, nr 28) oraz kamienica pod Aniołem (czerwona, nr 26). Dalej są jeszcze kamienica Pod Małżeństwem (niebieska, nr 24) oraz kamienica Pod Madonną (żółta, nr 22). Ułożone obok siebie kolorowe budynki tworzą niezwykłą całość i są chętnie fotografowane.
Katedra w Zamościu
W zachodniej części Starego Miasta wznosi się Katedra Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła. Ta renesansowa budowla została wzniesiona pod koniec XVI wieku jako wyraz wdzięczności za zwycięskie bitwy Jana Zamoyskiego. Okazały obiekt może pomieścić 3 tys. osób – tylu mieszkańców, według hetmana, miał liczyć Zamość. We wnętrzu katedry zwraca uwagę srebrne tabernakulum – jeden z najcenniejszych przykładów sztuki złotniczej w Polsce. Pod nawą główną można zejść do podziemi z grobami, w których pochowani są Zamoyscy.
Przy katedrze wznosi się późnobarokowa dzwonnica. W sezonie letnim jest udostępniona dla turystów, dzięki czemu stanowi atrakcyjny punkt widokowy na Stare Miasto.
Synagoga w Zamościu
Zwiedzając Zamość, warto zwrócić również uwagę na synagogę znajdującą się przy ulicy Ludwika Zamenhofa (dawniej nazywana była ulicą Żydowską). Ta piękna budowla została wzniesiona na początku XVII wieku. Jest najlepiej zachowaną późnorenesansową synagogą w Polsce. Obecnie działa tu multimedialne Muzeum Historii Żydów Zamościa i Okolic.
Atrakcją turystyczną Zamościa związaną z historią społeczności żydowskiej jest też budynek mykwy – rytualnej żydowskiej łaźni. Obecnie znajduje się tu hotel.
Kładki widokowe w Zamościu
Turyści powinni także wyjść poza teren Starego Miasta. Kierując się z Rynku Wodnego na południe, można trafić na dwie kładki widokowe przerzucone nad torami kolejowymi. To dobre punkty, aby podziwiać mury otaczające miasto, jak również samą starówkę Zamościa. Kładki widokowe są też często odwiedzane przez pary zakochanych, które zawieszają na barierkach kłódki. Ta „atrakcja” stanowi fragment trasy spacerowo-widokowej wokół zamojskich umocnień.
Twierdza Zamość i fortyfikacje
To kolejny cenny zabytek miasta, w którym zapisała się ważna część historii. Dzięki fortyfikacjom zbudowanym w latach 1579–1618 na zlecenie Jana Zamoyskiego. Zamość był jedną z najsilniej chronionych twierdz w kraju. W swojej historii przeszła 5 oblężeń, w tym m.in. powstanie Chmielnickiego, oblężenie szwedzkie czy powstanie listopadowe.
Car Aleksander II nakazał rozebrać fortyfikacje w 1866 r. Na szczęście, na skutek niedbale przeprowadzonej rozbiórki umocnień, wiele ich fragmentów zachowało się jednak do dziś. Ocalały m.in. nadszaniec, rotunda czy arsenał. Zachowane części twierdzy zostały odrestaurowane. W dawnym budynku arsenału stworzono Muzeum Barwy i Oręża, a w budynku rotundy – Muzeum Martyrologii. Dziś szlakiem fortyfikacji można wybrać się na długi spacer lub przejażdżkę rowerową.
Pałac Zamoyskich i pomnik Jana Zamoyskiego
Wśród zabytków Zamościa trzeba wymienić też Pałac Zamoyskich. To kolejne dzieło projektu Bernarda Morando, które powstawało w latach 1579-1586. Pierwotnie budowla ta, będąca siedzibą rodu założyciela Zamościa, prezentowała się bardzo okazale. Niestety pożar w 1658 roku i dalsze przebudowy sprawiły, że dziś w porównaniu z pierwowzorem obiekt stracił swój dawny wystawny charakter i nie prezentuje się tak ciekawie. To jednak nadal ważny punkt z punktu widzenia historycznego. Jan Zamoyski rozpoczął budowę Zamościa właśnie od pałacu. Przed budowlą powstał niewielki skwer, na którym w 2005 roku postawiono pomnik hetmana Jana Zamoyskiego na koniu.
Apteka Rektorska – najstarsza w Polsce
W Zamościu można zobaczyć także najstarszą aptekę w Polsce działającą do dzisiaj nieprzerwanie od 1609 roku. Założycielem tego miejsca był Szymon Piechowicz, który wrócił do Zamościa po studiach w Krakowie i Padwie, by zostać rektorem Akademii Zamojskiej. Dzisiejszą nazwę – Apteka Rektorska – nadano temu miejscu w 1976 r. na pamiątkę roli, jaką Szymon Piechowicz odegrał w zamojskiej edukacji.
Zoo w Zamościu
Ciekawą atrakcją dla rodzin z dziećmi jest Ogród Zoologiczny w Zamościu, jedyny tego typu obiekt w województwie lubelskim. Zoo powstało w 1918 roku, a jego pomysłodawcą był Stefan Miler.
Ogród ma powierzchnię 13,8 ha i zamieszkują go 2524 zwierzęta z 312 gatunków. Znakiem rozpoznawczym zamojskiego zoo są niedźwiedzie brunatne mające wybieg od ulicy Szczebrzeskiej. Na terenie ogrodu znajduje się również park linowy Zoolandia.
Źródło: Zamość. Miniprzewodnik, Opracowanie zbiorowe, Wydawnictwo Bezdroża, 2016
Najpiękniejsze miasta w Polsce. 10 miejsc, które warto odwiedzić [ZDJĘCIA]
Tu się dzieje
