Gibraltar – skrawek Wielkiej Brytanii u granic Hiszpanii [Historia i atrakcje]
Gibraltar to niezwykły skrawek lądu na krańcu Europy. Jest częścią Wielkiej Brytanii w Hiszpanii i jednym z najmniejszych tego typu regionów na świecie. Oferuje piękne krajobrazy, turystyczne atrakcje i spotkanie z magotami gibraltarskimi. Miejsce to może pochwalić się też bogatą historią związaną m.in. z Władysławem Sikorskim, któremu postawiono tu pomnik. Co warto zwiedzić na Gibraltarze i o czym pamiętać przed podróżą? Podpowiadamy.
Gibraltar jest brytyjskim terytorium zależnym położonym na południowym krańcu Półwyspu Iberyjskiego i graniczącym z Hiszpanią, do której kiedyś należał. Znajduje się nad Zatoką Gibraltarską, niedaleko wyjścia Morza Śródziemnego na Ocean Atlantycki. Ten skrawek brytyjskiego lądu zajmuje powierzchnię 6,55 km kw. i jest zamieszkiwany przez 34 tys. mieszkańców. Gibraltar posiada 12 kilometrów wybrzeża, które łączą go z Cieśniną Gibraltarską. Po zachodniej stronie znajduje się port morski, z którego statki wypływają również do Afryki oddalonej o niewiele ponad 20 kilometrów.
Jakie atrakcje oferuje Gibraltar, czym może zaskoczyć i kiedy najlepiej się tam wybrać?
Historia Gibraltaru. Spór Brytanii i Hiszpanii o kawałek lądu
Gibraltar od samego początku był terenem pożądanym, stając się przedmiotem sporów między Imperiami, krajami. W 711 roku pojawił się tam słynny generał Tarika ibn Zijada, który właśnie od tego miejsca rozpoczął arabski podbój Hiszpanii i reszty półwyspu. Górę dominującą nad krajobrazem Gibraltaru nazwał Jebel Tariq. Arabowie później zbudowali tu swój zamek (Moorish Castle).
Pod arabskim dowództwem Gibraltar żył spokojnie aż do XV wieku. Hiszpanie walczyli z Arabami przez prawie 800 lat, by odzyskać swoje terytoria. Imperium hiszpańskie odbyło wiele wypraw, zwanych krucjatami, w celu wypędzenia muzułmanów i nawrócenia części osób na chrześcijaństwo. W 1462 roku, podczas ósmego z kolei oblężenia, Hiszpanom udało się podbić Gibraltar. Od tamtej pory przez następne trzy stulecia terytorium to należało do nich.
Wszystko zmieniło się na początku wieku XVIII. Wielka Brytania potrzebowała wówczas dobrej bazy wojskowej, by swojego największego wroga, czyli Francję, atakować także od południowej strony. W 1704 roku skorzystali z chwilowej słabości Hiszpanów i wraz z obecną Holandią podbili Gibraltar. Po dziewięciu latach, w myśl traktatu pokojowego podpisanego w Utrechcie w 1712 roku, Gibraltar został przekazany Wielkiej Brytanii jako wieczysta kolonia.
Od tamtej pory Gibraltar jest przedmiotem stałego sporu terytorialnego pomiędzy Wielką Brytanią i Hiszpanią. Spór ten zaostrzył się po decyzji Wielkiej Brytanii o wyjściu z UE. 31 grudnia 2020 roku te dwa kraje osiągnęły porozumienie w sprawie umieszczenia Gibraltaru w bezgranicznej strefie Schengen.
Skała Gibraltarska, czyli rezerwat z małpami i cenne zabytki
Dużą część brytyjskiego terytorium zajmuje charakterystyczna góra nazywana Skałą Gibraltarską. Jej główny szczyt ma wysokość 426 metrów i jest największą atrakcją turystyczną Gibraltaru. Można tam dotrzeć pieszo albo skorzystać z kolejki linowej, której dolna stacja znajduje się w mieście. Wjazd na szczyt Skały Gibraltarskiej (i z powrotem) kosztuje ok. 16 funtów. Za opcję ze zwiedzaniem rezerwatu przyrody trzeba zapłacić ponad dwa razy tyle.
Większość tego terenu zajmuje rezerwat przyrody, w którym przebywa około 250 małp magotów (to jedyne miejsce w Europie, gdzie ten gatunek makaków żyje na wolności). Turyści mają zakaz karmienia tych zwierząt pod groźbą wysokiego mandatu. Same magoty gibraltarskie zupełnie nie boją się ludzi. Wręcz przeciwnie – potrafią skakać na turystów, a za cel obierają sobie często aparaty, telefony, torebki czy plecaki pozostawione bez opieki.
Będąc na szczycie Skały Gibraltarskiej, warto odwiedzić też Zamek Maurów (Moorish Castle) – wejście znajduje się przy ulicy Willis Road oddalonej od granicy z Hiszpanią o zaledwie kilometr. Fortyfikacja ta została wzniesiona w 711 roku. Zwiedzanie pozostałości Moorish Castle obejmuje Tower of Homage, tzw. Wieżę Hołdu, o wysokości 33 m, na którą również można wejść. Zamek jest jedną z największych atrakcji Gibraltaru i został umieszczony na rewersie 5 funtów gibraltarskich.
Co jeszcze można zobaczyć? Skała Gibraltarska to również mnóstwo jaskiń oraz podziemnych tuneli, wykorzystywanych niegdyś przez wojska brytyjskie. Miejscem wartym odwiedzenia jest Jaskinia św. Michała, która dziś służy jako przepiękna sala koncertowa. Wejście do niej znajduje się w szczytowej części Skały na wysokości około 300 metrów.
Ciekawą atrakcją w obrębie Skały Gibraltarskiej jet również wiszący most Windsor Bridge o długości 72 metrów. To atrakcja dla tych, którzy nie mają lęku wysokości i lubią ekstremalne doświadczenia.
Gibraltar – zwiedzanie innych atrakcji
Zwiedzając Gibraltar, warto przespacerować się główną ulicą o nazwie Main Street. Można tam znaleźć restauracje, markowe sklepy, butiki, a także ciekawe budynki historyczne, w tym m.in. XVIII-wieczna Katedrę Najświętszej Maryi Panny Królowej w Gibraltarze. Warto odwiedzić także Muzeum Gibraltarskie z wieloma ciekawymi wystawami. W pobliżu znajduje się również siedziba gubernatora Gibraltaru – The Convent.
Co jeszcze warto zobaczyć w Gibraltarze? Przylądek Marroquí, czyli najdalej na południe wysunięty punkt Półwyspu Iberyjskiego i jednocześnie lądowej części Europy, oblewany wodami Cieśniny Gibraltarskiej. Stosowana czasami nazwa Przylądek Tarify pochodzi od miejscowości o tej samej nazwie, położonej na przylądku.
Przyrodniczą perełką jest jaskinia Gorhama położona na wschodnim wybrzeżu Gibraltaru, w której odkryto jedne z pierwszych w Europie szczątki neandertalczyka. W 2016 roku kompleks jaskini wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Gibraltar – tragiczna katastrofa i pomnik Władysława Sikorskiego
Z Gibraltarem wiąże się jedna z najbardziej tajemniczych katastrof II wojny światowej. Ten niewielki skrawek lądu w czasie wojny służył aliantom jako jedna z baz wojskowych. Jego ludność została tymczasowo ewakuowana, a wojska – w tym Armia Polska na Wschodzie – rozpoczynały stąd wiele operacji militarnych. Ówczesnym premierem naszego kraju był generał Władysław Sikorski, który odwiedzał Gibraltar w ramach inspekcji wojskowej.
4 lipca 1943 roku, podczas powrotu z dłuższego pobytu, doszło do katastrofy lotniczej. O godzinie 23:07, 16 sekund po starcie z lotniska w Gibraltarze, samolot wodował na morzu i wkrótce zatonął. Wszyscy pasażerowie samolotu, w tym Władysław Sikorski oraz jego córka Zofia Leśniowska, zginęli. Ich ciał nigdy nie odnaleziono. To tragiczne wydarzenie do dzisiaj otacza wiele niejasności, a historycy nie zgadzają się co do przyczyn wypadku. Stąd też pojawia się określenie, że to jedna z najbardziej tajemniczych katastrof II wojny światowej.
Wydarzenie to zostało upamiętnione postawieniem pomnika generała Sikorskiego, który odsłonięto 70 lat po katastrofie, 4 lipca w 2013 roku. Znajduje się on południowym krańcu brytyjskiego terytorium, które nazywane jest „Europa Point”. Najważniejszym elementem monumentu jest śmigło z Liberatora II AL523, czyli samolotu, którym leciał Sikorski. Na pomnik składają się też tablice pamiątkowe przypominające postać generała i okoliczności katastrofy z 1943 roku.
W okolicy znajdziemy też latarnię morską, którą warto odwiedzić z uwagi na przepiękny widok.
Zobacz także: Polka weszła na terytorium Wielkiej Brytanii bez paszportu. "Dobry tip"
Gibraltar – pogoda. Kiedy warto jechać?
Gibraltar wyróżnia się klimatem śródziemnomorskim z bardzo łagodną zimą i ciepłym, miejscami gorącym latem. W najzimniejszym miesiącu w roku – styczniu – średnia temperatura sięga ok. 15-16 st. C. w dzień oraz 10 st. C. w nocy. Najcieplejszym miesiącem jest sierpień, gdy temperatura wynosi około 29 st. C. w dzień i 21 st. C. w nocy. Jednocześnie średnia temperatura morza wynosi około 23 stopni.
Turyści najchętniej przybywają na ten przylądek właśnie w okresie letnim – od czerwca do końca września – kiedy jest gwarantowana słoneczna pogoda i jest minimalne ryzyko wystąpienia opadów deszczu. Jeśli chcemy uniknąć upałów, można też wybrać Gibraltar np. w maju, gdy średnia temperatura w ciągu dnia wynosi ok. 20 st. C.
Gibraltar: waluta, wjazd, informacje praktyczne
- Jak można dostać się na teren Gibraltaru? Na północy graniczy on z hiszpańskim miastem La Línea de la Concepción i to tam przekroczymy przejście graniczne z tym brytyjskim terytorium. Przy samym przejściu znajduje się port lotniczy Gibraltar (GIB) obsługujący rocznie ponad pół miliona pasażerów. Loty do Gibraltaru możliwe są także z Polski, jednak zawsze wiążą się z przesiadką.
- Chcąc przekroczyć granicę Gibraltaru samochodem z Hiszpanii, trzeba przejechać przez jeden z pasów startowych lotniska. Gdy startują tam samoloty, sygnalizacja świetlna nakazuje zatrzymanie ruchu na czteropasmowej drodze przecinającej pas.
- Walutą obowiązującą w Gibraltarze jest funt gibraltarski (GIP) posiadający taką samą wartość, co brytyjski odpowiednik. Wiele punktów w Gibraltarze przyjmuje także euro ze względu na częste wycieczki z Hiszpanii na ten przylądek.
- Wjazd na teren Gibraltaru odbywa się bez żadnych utrudnień, mimo że Wielka Brytania nie należy już do Unii Europejskiej. Wszystko dzięki porozumieniu z 31 grudnia 2020 roku – Hiszpania i Wielka Brytania umieściły to zamorskie terytorium w bezgranicznej strefie Schengen. To oznacza, że przekraczając granicę Gibraltaru, wystarczy pokazać dowód osobisty – nie jest konieczny paszport czy wiza.
- Językiem urzędowym na terenie Gibraltaru jest angielski, chociaż mieszkańcy mówią doskonale również po hiszpańsku.
Gibraltar [MAPA]
Tu się dzieje
